Δευτέρα 17 Σεπτεμβρίου 2007

Αναζητώντας το χαμένο πάθος



Τον Yann Tiersen τον ξέρετε; Τον ξέρετε. Είναι αυτός που έγραψε τη μουσική της Amélie. Πρόκειται για σπουδαγμένο μουσικό, με κλασική παιδεία – κι όμως, δίνει την εντύπωση πως είναι αυτοδίδακτος! Γιατί άραγε...;

Ο Tiersen ξέφυγε από το «σύστημα» και προχώρησε. Δεν τον ενδιέφερε αν η μουσική που θα δημιουργούσε θα λεγόταν «κλασική». Δεν τον ενδιέφερε καν να βάλει μια ταμπέλα σ' αυτό που έκανε. Ούτε περιορίστηκε σ' ένα και μόνο όργανο (παίζει πολλά και εξίσου καλά, ο άτιμος...). Το μόνο που τον ένοιαζε πραγματικά ήταν το πάθος της μουσικής του.

Το πάθος αυτό άγγιξε εύκολα τον κόσμο, με την πρώτη καλή ευκαιρία (η Amélie που λέγαμε...). Τώρα έχει πλέον τη δυνατότητα να το απελευθερώνει ακόμα περισσότερο. Στις ζωντανές του εμφανίσεις το έχει ήδη αποδείξει. Είμαι σίγουρος ότι και δισκογραφικά θα ακολουθήσουν αρκετά ενδιαφέροντα πράγματα...


Youtube autoplay accessibility link
Τι είναι αυτό, όμως, που κάνει εμάς τους κλασικούς μουσικούς, ν' αφήνουμε κατά μέρος το πάθος μας; Το παράδοξο ξεκινά κυρίως από την παιδεία. Οι περισσότεροι δάσκαλοι μας βάζουν σε καλούπια. Κατά ένα μεγάλο μέρος αυτό είναι αναπόφευκτο κομμάτι της εκπαιδευτικής (και όχι μόνο) διαδικασίας – είναι ο μόνος τρόπος για να γνωρίζει ο δάσκαλος το ρυθμό εξέλιξης του μαθητή και να κατευθύνει ανάλογα το μάθημά του. Όμως... το σωστό μάθημα είναι αυτό που εξυπηρετεί το μαθητή και όχι το δάσκαλο. Κι αυτό κάθε δάσκαλος που σέβεται τον εαυτό του θα πρέπει —τουλάχιστον— να το αναλογιστεί κάποια στιγμή.

Μπαίνοντας ο μαθητής σε καλούπια, θυσιάζει το πάθος του προκειμένου να ενταχθεί στα τεχνικά και ερμηνευτικά μέσα που του προτείνονται. Κύριό του μέλημα παύει να είναι η ψυχική ανάταση και έκφραση – τη θέση τους παίρνει ένας αγώνας να διατηρηθεί «εντός των ορίων». Δεν πρέπει να κάνει λάθη, δεν πρέπει να ξεφεύγει από τους «κανόνες», δεν πρέπει να αμφισβητεί τις κατακτήσεις των παλαιοτέρων γενεών! Κι ύστερα... αναρωτιέται γιατί δεν αγγίζει το κοινό, γιατί δεν κάνει καριέρα...

Υπάρχει, βέβαια, η λύση να μείνει κανείς μακριά από τους δασκάλους. Πρόκειται για μια λύση ενδεχομένως (...) πιο οικονομική αλλά σαφώς πιο χρονοβόρα (“the hard way”, που λένε και οι Αγγλοσάξονες...). Δε θα την πρότεινα – αλλά δεν την απορρίπτω κιόλας. Ενδέχεται να ταιριάζει καλύτερα σε κάποιες πιο ανεξάρτητες προσωπικότητες. Δεν αποτελεί, ωστόσο, μια ολοκληρωμένη λύση.

Ιδανική λύση θα ήταν [και πάλι] ένας συγκερασμός: ο μαθητευόμενος καλλιτέχνης ας μείνει όσο το δυνατό πιο ανεξάρτητος, με το δάσκαλο (ή —ακόμα καλύτερα— τους δασκάλους) σε ρόλο περισσότερο συνοδοιπόρου παρά καθοδηγητή. Είναι σαφώς προτιμότερη μία αποστασιοποιημένη αλλά ισχυρή προσωπικότητα που να εμπνέει και να είναι παρούσα (και ικανή να δώσει απαντήσεις) σε κάθε λογής τεχνικούς ή ερμηνευτικούς προβληματισμούς παρά μία πατρική ή μητρική φιγούρα που ελέγχει ολοκληρωτικά τη μουσική πορεία (ενίοτε και τη ζωή...) του μαθητή.

Το παραπάνω σκεπτικό θα πρέπει ασφαλώς να υποστηρίζεται από νέες κατάλληλες εκπαιδευτικές υποδομές και θεσμούς. Αλλά αυτό είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση...

[Ακούστε εδώ την αυθεντική στουντιακή έκδοση του κομματιού. Για τους φίλους πιανίστες υπάρχει κι ένα χορταστικό δωράκι...]

18 σχόλια:

  1. Τουτο το μπλογκ ειναι πραγματικα επιμορφωτικο :)

    Καλημερα:)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλημέρα! :-)

    Πρωινή-πρωινή στο «σχολείο», βλέπω! Τι καλή μαθήτρια!!!

    Πλάκα-πλάκα, ωραία δε θα ήταν να ξεκινάει κάθε μέρα στο σχολείο με το μάθημα της μουσικής; Θα ξύπναγαν οι αισθήσεις και το μυαλό με τον καλύτερο τρόπο και όλα τα υπόλοιπα μαθήματα θα φάνταζαν παιχνιδάκι...!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Η μουσική..!
    Ένα γαργαλητό αισθήσεων όπου όλα φαντάζουν αλλιώς!

    Την καλημέρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. «Γαργαλητό αισθήσεων»... Πόσοι αλήθεια έχουμε μείνει που το αισθανόμαστε (ακόμα) έτσι...;

    Καλημέρα και σε σένα, last_dim! Καλωσόρισες!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Eγώ το αισθάνομαι χρόνια τώρα..
    Πολύ ενδιαφέρον μπλόγκ!
    Θα το επισκέπτομαι..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μύλος η υπόθεση...

    "Το παράδοξο ξεκινά κυρίως από την παιδεία." Πολύ σωστά! Συμβαίνει όμως μόνο στην κλασσική μουσική ή είναι φαινόμενο που ξεκίνησε από τη γενιά που μεγάλωσε με τηλεόραση, κι όσο η τεχνολογία στο "home entertainment" θα προχωρεί τόσο και λιγότερο πάθος θα έχουμε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας;

    Ο συγκερασμός των δύο είναι και για μένα η πιο σωστή λύση -σε μέσους όρους πάντα. Υπάρχουν οι ακραίες περιπτώσεις και για τα δύο "συστήματα" που παρουσιάζετε. Πως θα μπορούσε τραγουδιστής ή πνευστός να μάθει μόνος του, όταν το μεγαλύτερο μέρος της τεχνικής τους βρίσκεται μέσα στο ανθρώπινο σώμα, άρα η παρατήρηση ως μέσο μάθησης αποκλείεται; (απορία: γιατί αυτός είναι ο σκληρός τρόπος κι όχι ο άλλος;)

    Στην άλλη πλευρά, ταλαντούχοι συνάδελφοι (όλοι φαντάζομαι ξέρουμε τέτοιες περιπρώσεις) που -αν δεν καταστράφηκαν- τουλάχιστον εξελίχθηκαν λιγότερο από το αναμενόμενο λόγω ύπαρξης πολλών δασκάλων (ιδιαιτέρως σε νεαρή ηλικία...), δηλ. πολλών -και συχνά διαφορετικών- απόψεων...

    Κλείνοντας, μερικές φορές -ιδιαιτέρως σε μέρη όπου η εξωστρεφής συμπεριφορά είναι μάλλον καταδικαστέα- η πατρική ή μητρική φιγούρα είναι χρήσιμη. Όχι απαραίτητα για μεγάλο διάστημα... αλλά όταν η ερμηνεία και το παίξιμο εν γένει εμποδίζονται από μη μουσικούς παράγοντες (συμπλέγματα, οικογενειακά προβλήματα, δυσκολίες σε σχέση), ο καλύτερος για να ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ και βοηθήσει το μαθητή είναι ο ίδιος του ο δάσκαλος, πιστεύω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Κύριε Νάσο, καλώς μας ήρθατε! Έχω μία κάπως διαφορετική οπτική των πραγμάτων από τη δική σας. Χαίρομαι όμως γι' αυτό, γιατί μου δίνετε την ευκαιρία να υποστηρίξω κάποια πιστεύω μου που για κάποιους φαντάζουν κάπως «αιρετικά». Αυτός είναι άλλωστε κι ένας από τους βασικούς στόχους αυτού του ιστολογίου.

    Λέτε για το home entertainment. Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω σε τι εμποδίζεται το πάθος από την τεχνολογία αυτή-καθεαυτή; Μήπως αυτό που μας ενοχλεί είναι η υποκουλτούρα που σερβίρεται μαζί της; Υποθέτω πως αυτό σας ενοχλεί μάλλον...

    Ύστερα λέτε: «Πώς θα μπορούσε τραγουδιστής ή πνευστός να μάθει μόνος του, όταν το μεγαλύτερο μέρος της τεχνικής τους βρίσκεται μέσα στο ανθρώπινο σώμα, άρα η παρατήρηση ως μέσο μάθησης αποκλείεται;» – Μα... γιατί αποκλείεται; Αφού το λέτε μόνος σας! Ακριβώς επειδή βρίσκεται μέσα του είναι ο μόνος που μπορεί να την εξερευνήσει τόσο βαθιά! Το σώμα του δασκάλου είναι πάντα αρκετά διαφορετικό (στις λεπτομέρειες —τουλάχιστον— που σχετίζονται με μια καλή τεχνική). Όσο για το «σκληρό τρόπο», τον αναφέρω με το σκεπτικό ότι κάποιος συνήθως ψάχνει περισσότερο όταν δεν υπάρχει δίπλα του κάποιος (δάσκαλος) που να του περάσει συνολικά αυτά που οι προηγούμενες γενιές έχουν ήδη με κόπο κατακτήσει (ως μεθοδολογία εννοώ). [Ενδεχομένως σας φαίνεται ο άλλος τρόπος πιο σκληρός επειδή υπόκειται σε προγραμματισμό... Λογικό.]

    Ως προς τους ταλαντούχους συναδέλφους, θα συμφωνήσω. Πολλοί έχουν καταστραφεί. Όχι όμως από τους πολλούς δασκάλους αλλά από τους πολλούς κακούς δασκάλους. Εκτιμώ ότι από κάθε δάσκαλο ο καθένας μας μπορεί να πάρει κάτι ξεχωριστό. Εάν οι δάσκαλοι είναι σωστοί στη δουλειά τους, οι απόψεις τους δε θα συγκρούονται αλλά θα αλληλοσυμπληρώνονται.

    Τέλος, συμφωνώ μαζί σας σε μια επιθυμητή εξωστρεφή σχέση μεταξύ δασκάλου και μαθητή. Θα τολμούσα να τη θέλω και στενά φιλική. Εκτιμώ όμως ότι ένας πατρικός / μητρικός χαρακτήρας είναι υπερβολικός, γιατί ευνουχίζει το μαθητή και του αφαιρεί την αντικειμενική κρίση ώστε να απορρίψει έναν δάσκαλο για να πάει σε κάποιον καλύτερο. Δένεται και μένει καταδικασμένος. Και από παραδείγματα... να φαν' κι οι κότες!!! Άλλωστε... ποιος γονιός βοήθησε ποτέ το παιδί του να ξεπεράσει συμπλέγματα (που συνήθως εκείνος δημιούργησε)...;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. ….χωρίς να θέλω να είμαι απόλυτος κανένας …και καλησπέρα σας.

    Πολύ ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων έχει στηθεί εδώ πέρα και αρχίζω να … την βρίσκω με αυτό το site.

    Επί του θέματος λοιπόν.

    Έχω την εντύπωση πως η φιλοσοφία του δασκάλου ως γονιού είναι μια ανατολικού τύπου φιλοσοφία διδασκαλίας (αν δεν είναι έτσι διορθώστε με). Πέρνοντας παράδειγμα από έναν άλλον τόπο τέχνης, τις πολεμικές τέχνες, συναντώ αυτή την αντιμετώπιση. Η διδασκαλία γίνεται σχεδόν βιωματικά και ο δάσκαλος είναι απόλυτος κυρίαρχος πάνω στον μαθητή. Εντάξει μπορεί να μην είναι και οι πιο εύστοχες λέξεις που χρησιμοποίησα αλλά καταλάβατε τι θέλω να πω.

    Έτσι λοιπόν συναντάμε και παντού στην εκπαίδευσή μας και επειδή είμαστε μουσικοί ας μιλήσουμε για την μουσική εκπαίδευση.

    Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει από δάσκαλο…ας το αυτό δεν είναι για σένα. Ενώ δεν θα ήταν πιο σοφό να μας αναλύσει ποιες είναι οι δυσκολίες αυτού που θέλουμε και τι πρέπει να κάνουμε ώστε να καταστήσουμε αυτόν το στόχο. Δεν είναι καλύτερο λοιπόν σε αυτή τη μουσική μας εκπαίδευση να έχουμε το δάσκαλο σαν συνοδοιπόρο και όχι σαν αυτόν που θα μας λέει τι πρέπει να κάνουμε και τι δεν πρέπει (πολλές φορές χωρίς να μπορεί να μας εξηγίσει και γιατί); Έχω ακούσει σε μάθημα τραγουδιού, δασκάλα να λέει σε έναν πολύ προικισμένο τενόρο…όχι παιδί μου σε αυτό το σημείο που είναι Σι (η νότα) δεν θα πεις τη λέξη που γράφει ο συνθέτης (και είναι Si) (ενώ ο άνθρωπος άνετα το έλεγε και πολύ καλά μάλιστα). Γιατί, αφού δεν έχει πρόβλημα; (ρωτάει ο μαθητής και έρχεται η φοβερή απάντηση). Ποιος νομίζεις ότι είσαι για να το πεις; Ο Παβαρότι; Μόνο αυτός μπορεί να τα κάνει αυτά; Ε όχι, αυτό δεν είναι διδασκαλία.

    Από αυτού του τύπου διδασκαλία πιστεύω ότι πάσχουμε στην Ελλάδα. Οι δάσκαλοι δεν έχουν πάρει χαμπάρι ακόμη πως είναι εδώ για να μας δείξουν τον τρόπο και όχι για να μιμηθούμε τον δικό τους τρόπο.

    Το αποτέλεσμα τελικά από όλα αυτά;
    Να μην μπορεί ο μαθητής να κάνει μουσική, να μην μπορεί να εκφραστεί, να μένει στα στερεότυπα του δασκάλου και να τον μιμείται; Να κάνει και να λέει πράγματα γιατί απλά …έτσι τα έλεγε ο δάσκαλός μου…και να μην έχει προσωπική κρίση. Και στο τέλος φτάνουμε να θαυμάζουμε κάποιους που απλά κάνουνε το αυτονόητο.

    Απλά κάνουν μουσική. Να λοιπόν το χαμένο πάθος. Απλά να προσπαθείς να κάνεις μουσική. Πέρα από τα στερεότυπα, πέρα από αυτά που λένε για τεχνικές και κόντρα τεχνικές (και ως τραγουδιστής μπορώ να πω για το τι έχω ακούσει εγώ, άνοιξε τα ρουθούνια και σπρώξε τις σάλπιγγες – μα ποιές σάλπιγγες δεν έχει παρατηρίσει ακόμη η δασκάλα μου ότι είμαι αγοράκι;), κρατώντας αυτά που σου ταιριάζουν και έχοντας στο νου μόνο το ότι … αυτό που κάνεις είναι τέχνη, είναι μουσική! Και να αισθάνεσαι καλά με αυτό. Είναι δυνατόν λοιπόν μέσα από όλα αυτά να μην υπάρξει πάθος;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Οργισμένο σε βρίσκω, anastasie, και —δε λέω— έχεις τα δίκια σου. Ωστόσο, θα επιθυμούσα μέσα σε τούτο εδώ το μπλογκ η «γκρίνια» —η κριτική για τα κακώς κείμενα, αν θέλετε— να παραμείνει στο ελάχιστο και να συνοδεύεται τουλάχιστον από θετικές σκέψεις και προτάσεις.

    Δε θα κουραστώ να το επαναλαμβάνω αυτό και θέλω να πιστεύω πως κανείς σας δεν έχει αντίρρηση. Σωστά;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. nicon
    Όχι, καθόλου αιρετικές οι απόψεις σας... (αν κατά τη γνώμη μου ήταν, θα σας το έλεγα, μη φοβάστε!)

    Το πάθος και η τεχνολογία είναι ένα μεγάλο θέμα. Ανέφερα τη διασκέδαση στο σπίτι (home entertainment) κυρίως γιατί αφορά παθητικούς τρόπους διασκέδασης (τηλεόραση, DVD, βντεοπαιχνίδια) -όχι βέβαια ψυχαγωγία. Αυτό συμβαίνει γιατί η βιομηχανία από πίσω έχει ως στόχο το κέρδος μέσω της μαζικής πώλησης. (προφανώς κάποιος με καλά ηχητικά μηχανήματα και τηλεόραση μπορεί να ακούσει και δει μια εξαιρετική -και παλιά- παραγωγή όπερας, αλλά για να απλοποιήσω τη συζήτηση αναφέρομαι στην πλειονότητα των καταναλωτών κι όχι σε ειδικές περιπτώσεις όπως εμείς...). ΔΕΝ με ενοχλούν οι παθητ. τρόποι διασκέδασης, αλλά κρατούν τον κόσμο στο σπίτι του, ενώ οι εναλλακτικές λύσεις -φυχαγωγίας όμως, με απαιτήσεις από τον "πελάτη"- είναι πολλές: θέατρα, μουσεία, πινακοθήκες, συναυλίες, ακόμα και το τσίρκο...

    Λέτε: Το σώμα του δασκάλου είναι πάντα αρκετά διαφορετικό (στις λεπτομέρειες —τουλάχιστον— που σχετίζονται με μια καλή τεχνική). Δεν πάω καν στις λεπτομέρειες, οι βασικές λειτουργίες του ανθρωπινου σώματος είναι οι ίδιες σε όλους μας. Κι αν υπάρχει ο καλός δάσκαλος να δείξει αυτλες τις βασικές, διάφραγμα, ροή του αέρα, στάση του σώματος, χαλάρωση των μυών του λαιμού, ο μαθητής -γνωρίζοντας σωστά τα βασικά- θα μπορέσει να βρει τις δικές του ιδιαιτερότητες...

    Περί πολλών κακών δασκάλων: δεν αναφέρθηκα σε κακούς! Αφενός διότι ούτε εσείς το κάνατε στο σημείωμ, κι αφετέρου δεν χρειάζονται πολλοί κακοί! Ένας φτάνει, έτσι δεν είναι;;; ;-)


    Τέλος, περί πατρικού/μητρικού χαρακτήρα: υποθέτω ότι έχετε υπόψη σας είτε κακούς δασκάλους που δεν ήθελαν να χάσουν ταλαντούχους μαθητές, είτε δασκάλους (καλούς ή κακούς δεν έχει σημασία) Ανατολικοευρωπαϊκής προέλευσης με διαφορετικό τρόπο προσέγγισης διδασκαλίας (σε όλους μας γνωστές τέτοιες περιπτώσεις, ειδικά μετά το '90. Κι εδώ συμφωνούμε, γιατί δεν είχα υπόψη μου αυτές τις ακραίες περιπτώσεις. Οπότε μάλλον συμφωνούμε στα περισσότερα...

    anastasios

    Κι εγώ είχα κατά νου τις πολεμικές τέχνες όταν αναφερόμουν σε πατρικού χαρακτήρα διδασκαλία. Όμως ο σωστός δάσκαλος ΔΕΝ είναι απόλυτος κυρίαρχος του μαθητή. Τον οδηγεί, του δείχνει τα μονοπάτια, τον "αφουγκράζεται", κι έπειτα είναι ευθύνη του μαθητή να βρει το σωστό δρόμο...

    Αναφέρεσαι σε ερασιτέχνες Αναστάσιε, που κατά κάποια διεστραμμένη τύχη βρέθηκαν να διδάσκουν. Εκεί πλέον παίζουν ρόλο η νοημοσύνη -και η διαίσθηση- του μαθητή ούτως ώστε να φύγει όσο το δυνατόν γρηγορότερα μακριά τόσο και η τύχη... Και για να μη γκρινιάζουμε μόνο για τα εν Ελλάδι, παρότι πέρασα ως φοιτητής από σχολές (στο εξωτερικό) με ονομαστές τάξεις τραγουδιού, κι εκεί δεν υπήρχαν καθηγητές που να μπορούν να διδάξουν σωστή τεχνική. Μουσική έδειχναν, αλλά αυτό δεν αρκεί σε όλους τους φοιτητές...

    Καλό Σαββατοκύριακο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Κύριε Νάσο, χαίρομαι για το δυναμισμό σας – περιμένω όμως από σας ειδικά περισσότερες προτάσεις εξόδου από τα αδιέξοδα που σωστά αναφέρετε και όχι μόνο τη —χρήσιμη, ούτως ή άλλως— κριτική σας.

    Ως προς την τεχνολογία, μετά τις διευκρινίσεις σας, συμφωνώ και επαυξάνω. Με το τσίρκο μόνο έχω κάποιες μικρές αντιρρήσεις (βασανισμούς ζώων, ξέρετε...).

    Ως προς τους τραγουδιστές όμως (ενδεχομένως και ως προς τους πνευστούς) θα μου επιτρέψετε να γνωρίζω καλά από προσωπική πείρα (ως τραγουδιστής) ότι δυστυχώς η σωστή τεχνική πλάθεται πάνω στις ιδιαιτερότητες. Όταν μιμηθούμε το δάσκαλο, μιμούμαστε τις ιδιαιτερότητές του μετατοπίζοντας τους μύες και τις κοιλότητές μας με τέτοιο τρόπο ώστε να προσομοιάσουμε τις δικές του – αποτέλεσμα; από μια απλή κόπωση έως παθολογικά ευρήματα.

    Ως προς τους δασκάλους γενικά... πιστεύω ότι η μοναδική περίπτωση κάποιος δάσκαλος να κάνει όντως κακό στο μαθητή είναι όταν έχει ήδη «ευνουχίσει» την κρίση του μαθητή. Αυτό γίνεται συνήθως στις μικρές ηλικίες και ενισχύεται κι από ένα άλλο κλασικό ελληνικό φαινόμενο: λόγω απουσίας (ουσιαστικής) μουσικής παιδείας στα (περισσότερα) σχολεία, ο υποψήφιος μαθητής του ωδείου φτάνει στο δάσκαλο παντελώς ανυποψίαστος για το αντικείμενο και εντελώς εκτεθειμένος σε κάθε (εκούσια ή ακούσια) «παραπληροφόρηση». Επειδή όμως το θέμα χρήζει πολιτειακής λύσης, που εκ των πραγμάτων δε μπορεί να είναι άμεση, προτείνω ως μια πιο βραχυπρόθεσμη λύση την παρακολούθηση όσο το δυνατό πιο πολλών μεμονωμένων μαθημάτων ή σεμιναρίων από πολλούς διαφορετικούς δασκάλους μέχρι να καταλήξει κανείς σ' εκείνον που τον καλύπτει στα περισσότερα δυνατά επίπεδα.

    Ειδικά για το μάθημα του τραγουδιού, έχω αναπτύξει ξανά στο παρελθόν τις απόψεις μου (δείτε δίπλα, στις δημοσιεύσεις) και σκοπεύω ν' ανοίξω στο εγγύς μέλλον μία ξεχωριστή συζήτηση για το θέμα αυτό. Μείνετε συντονισμένοι!

    Περί πατρικού / μητρικού χαρακτήρα, δεν έχω υπόψη μου τους Ανατολικοευρωπαίους που αναφέρετε αλλά τους δικούς μας Ελληνάρες δασκάλους, περιπτώσεις που ειδικά στο τραγούδι αποτελούν δυστυχώς τον κανόνα...

    Καλό Σαββατοκύριακο και σε σας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. nicon

    [να ευχαριστήσω το ζεστό καλωσόρισμα, μού διέφυγε προηγουμένως...]

    Προτάσεις λοιπόν. Εν συντομία.

    [πάντα γνωρίζοντας ότι αναφέρομαι σε μια περίεργη κοινωνία -Ελληνική- όπου ο καθένας λειτουργεί ως άτομο κι όχι ως μέλος μιας ομάδας...]

    Χρειάζεται αναδιάρθρωση της παιδείας κατ'αρχήν και κατ'επέκτασιν της μουσικής παιδείας. (θα μείνω στη μουσική, γιατί ειδικός στα άλλα δεν είμαι... αν θεωρήσουμε βεβαίως ότι είμαι στη μουσική... ;-) ).

    Ξεκινώντας από το τελευταίο σας σχόλιο περί μουσικής στα σχολεία --προφανώς αναφέρεστε στη γενική εκπαίδευση-- πρώτα-πρώτα χρειάζεται επανεκπαίδευση του διδακτικού προσωπικού. Μουσικολόγοι (απόφοιτοι Ελληνικών ΑΕΙ) ΔΕΝ ενδείκνυνται γι'αυτές τις θέσεις. Σαφέστατα μπορούν να διδάξουν στα μουσικά γυμνάσια/λύκεια άλλα όχι στα γενικά, κι όχι βέβαια στα δημοτικά. Εξηγούμαι: σπουδάζοντας σε ανώτατες μουσικές το αντικείμενο της "μουσικής εκπαίδευσης" (κλάδος Schulmusik στη Γερμανία, ή απλώς "music education" αλλού) αποκτάει κανείς τις απαραίτητες γνώσεις που χρειάζονται να διδάξει κανείς μια ολόκληρη τάξη παιδιών που κατά κανόνα δεν έχουν ροπή προς τη σοβαρή μουσική (οποιουδήποτε είδους σοβαρή μουσική), αλλά βομβαρδίζονται από ποπ κάθε είδους... Οι απόφοιτοι τέτοιων τμημάτων, εκτός από τραγούδι, γνωρίζουν δυο-τρία όργανα, κι έχουν μια θεωρητική, και συχνά πρακτική, βάση για τέτοιου είδους διδασκαλία. Πιθανολογώ ότι με τέτοιου είδους δασκάλους ήδη στο δημοτικό θα εκδηλωθεί περισσότερο ενδιαφέρον από παιδάκια...

    Προχωρώντας στα μουσικά γυμνάσια/λύκεια: πρόκειται περί ενός εξαιρετικού θεσμού που κατ'αρχήν υποχρηματοδοτείται -όπως και κάθε τι στη 2βάθμια εκπαίδευση. Έπειτα, το πρόγραμμα μαθημάτων είναι τόσο βαρύ που σε κάποι στιγμή αρκετοί το εγκαταλείπουν -το αργότερο στο λύκειο- γιατί δεν επιτρέπει φροντιστηριακή δραστηριότητα... (μύλος κι αυτή η κατάσταση, αλλά πραγματικότητα). Χρήσιμη η γνώση βυζαντινής μουσικής και παραδοσιακής αλλά δε χρειάζεται να πιέζονται ισομερώς και στους τρεις κλάδους οι μαθητές. Κάποια στιγμή θα έπρεπε να υπάρχει δυνατότητα επιλογής... (θα ήθελα πάρα πολύ να μπορώ να "διαβάσω" και ερμηνεύσω
    βυζαντινή σημειογραφία...)

    [μακρηγορώ..]

    Να περάσουμε στα Ωδεία. Θα πρέπει οπωσδήποτε να περάσουν στην εποπτεία του Υπ. Παιδείας. Έπειτα να γίνει κάποιο σχέδιο αναβάθμισης των σπουδών σε αυτά ως εξής: 1. από επιτροπή θα οριστούν κάποια στοιχεία απαραίτητα (προϋποθέσεις) για την εύρυθμη λειτουργία ενός τέτοιου ιδρύματος, σε διοικητικό, υλικοτεχνικό, οικονομικό, και καλλιτεχνικό. 2. θα δοθεί χρόνος 3-5 ετών στα ωδεία ώστε να κάνουν τις απαραίτητες κινήσεις -όσοι θέλουν και μπορούν- προς την πλήρωση αυτών των προϋποθέσεων.
    3. Με την παρέλευση του χρονικού διαστήματος, έλεγχος από πολυμελή επιτροπή -αποτελούμενη από μέλη του υπουργείου, ανεξάρτητους παρατηρητές, καθώς και αλλοδαπούς συναδέλφους. 4. Όποιος δεν πληροί τις προϋποθέσεις, λουκέτο...

    Ταυτόχρονα βέβαια με αυτά, κι ο νόμος του '60κάτι που διέπει τα ωδεία, επιτέλους θα αλλάξει...

    Τέλος, όταν θα έχουν γίνει όλα αυτά, τότε θα είναι και απαραίτητη μια ακαδημία. (μια πραγματική εννοώ, κι όχι η μαϊμού του κου Βουλγαράκη...).

    Ξεφεύγω:

    Λέτε ότι "το θέμα χρήζει πολιτειακής λύσης". Εδώ διαφωνώ. Εμείς πρέπει να πάρουμε τα ζητήματα στα χέρια μας και να πείσουμε για τα σωστά μέτρα
    τους -ελάχιστους εκείνους- πολιτικούς που ενδιαφέρονται για τη μουσική. Πολλά χρόνια πιστεύω σε αυτή την άποψη κι η τελευταία απόδειξη της ορθότητας της είναι το παραπάνω παράδειγμα της "ακαδημίας": μια πολύ καλή επιτροπή, με συναδέλφους που είχαν καλλιτεχνική, διδακτική και διοικητική εμπειρία διακόπηκε στη μέση. Τα μέλη της άλλαξαν -υποπτεύομαι ότι τουλάχιστον 2 κατάλαβαν τί παίζεται- και στο τέλος οι "πολιτικοί" τα κάναν μαντάρα... ΔΕΝ μπορούμε να τα φορτώνουμε όλα στους άλλους και στο κάτω-κάτω της γραφής αυτοί που έβαλαν την υπογραφή τους στο σχέδιο νόμου της ακαδημίας είναι συνάδελφοι... (δεν γκρινιάζω, απλώς εξηγώ γιατί εμείς οι ίδιοι πρέπει να δράσουμε κάποια στιγμή αντί απλώς να αντιδρούμε...)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ήμουν σίγουρος, κύριέ μου, ότι θα αποδεχτείτε την πρόκληση για προτάσεις! Πίστευα όμως ότι θα διαφωνούσα μαζί σας – σε κάποια πράγματα τουλάχιστον. Τι κακός που ήμουν!!! ;-)

    Νομίζω πως δεν έχω να συμπληρώσω τίποτε προς το παρόν. Οι προτάσεις σας έχουν αρχή, μέση και τέλος. Χαίρομαι πολύ γι' αυτό.

    Μία μόνο διευκρίνιση: δε διαφωνούμε στα περί «πολιτειακής λύσης». Προσέξτε: δεν είπα «πολιτικής» αλλά «πολιτειακής»! Εμείς είμαστε η πολιτεία, άρα έχουμε τις λύσεις στα χέρια μας!

    Αν κρατώ κάτι από όλα τα παραπάνω είναι μια πρόταση:

    [πάντα γνωρίζοντας ότι αναφέρομαι σε μια περίεργη κοινωνία -Ελληνική- όπου ο καθένας λειτουργεί ως άτομο κι όχι ως μέλος μιας ομάδας...]

    Σε τούτο να συμφωνήσουμε, αν θέλουμε να πάμε παρακάτω: ας αρχίσουμε να λειτουργούμε ως μέλη μιας ομάδας. Μπορεί το μπλογκ αυτό να είναι προσωπικό αλλά μ' αυτό κατά νου έχει φτιαχτεί. Να είστε όλοι σίγουροι ότι τα περί μουσικής παιδείας και νοοτροπίας θα επανέλθουν από μένα πολλές ακόμα φορές, μέσα απ' αυτές τις σελίδες.

    [Τεχνική ενημέρωση: Κατόπιν πολύωρης μάχης με μία ασύμμετρη τρωική απειλή (Trojan) —που ευτυχώς έληξε νικηφόρα— επανέρχομαι δριμύτερος.]

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Με μεγάλο ενδιαφέρον διαβάζω τα σχόλιά σας όσο αναφορά την εκπαίδευση και τη σχέση
    δασκάλου – μαθητή.

    Πριν λίγες μέρες ήθελα να γράψω…

    Βρε παιδιά ηρεμία!
    Τι λειτουργεί σωστά στη χώρα μας?
    Το μόνο πρόβλημα που έχει να λυθεί είναι η σχέση δασκάλου- μαθητή?

    Χαίρομαι που ακούγονται προτάσεις.

    Για μένα αυτή η σχέση είναι ιερή.
    Ο δάσκαλος ασκεί ένα λειτούργημα.
    Όπως ο παπάς και ο γιατρός.
    Τουλάχιστον με τα δικά μου αθώα και ρομαντικά μάτια θα έπρεπε να είναι έτσι.
    Δυστυχώς όμως για πολλούς λόγους δεν είναι.

    Εκείνο που μπορώ να κάνω σαν Δέσποινα, που έχω μαθητές σε ωδείο και στο γυμνάσιο είναι να κάνω όσο πιο «σωστά» και υπεύθυνα μπορώ το μάθημά μου και να είμαι κοντά στα παιδιά.

    Από κει και πέρα, μακάρι να μπορέσω με τον οποιοδήποτε τρόπο να βοηθήσω. Αν μπορέσουμε να λειτουργήσουμε σαν ομάδα και αν μέσα από αυτό το μπλογκ καταφέρουμε να βγάλουμε μια άκρη, θα είμαι πολύ χαρούμενη.

    Νικόλα έχεις κάνει καταπληκτική δουλειά και εύχομαι με όλη μου την καρδιά να βγει κάτι καλό!

    Όπως λέει κι η φίλη μου η Μαρία, και όχι μόνο αυτή, όλοι το ξέρουμε, ο ένας μόνος του δεν έχει δύναμη. Οι πολλοί όμως μπορούν να καταφέρουν σπουδαία πράγματα.

    Για ότι περνάει από το χέρι μου (μακάρι να μπορώ να κάνω κάτι!) είμαι στη διάθεσή σας!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Νά 'σαι καλά, βρε Δέσποινα! Ήδη έχεις κάνει αρκετά με τις θετικές σου σκέψεις.

    Σαφώς και δε λειτουργούν πολλά σ' αυτή τη χώρα. Αλλά από κάπου πρέπει ν' αρχίσει κανείς. Ε, εγώ αυτό που ουσιαστικά προτείνω είναι ν' αρχίσουμε από τους εαυτούς μας και τις μεταξύ μας σχέσεις – και σιγά-σιγά και μεθοδικά ν' ανέβουμε προς τα πάνω στην πυραμίδα των προβλημάτων. Δε μπορώ να σκεφτώ κανέναν άλλο ρεαλιστικό τρόπο.

    Καλημέρα σε όλους σας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Καλημερίζω κι εγώ από την Αμερική και καλά να είσαστε όλοι. Δεν ξέρω αν συμφωνείτε ή αν είμαι εκτός τόπου και χρόνου αλλά τι να΄πω; Εύχομαι σύντομα να δω μερικους καθηγητές και καθηγήτριες τραγουδιού που να είναι υπέρ του να δημιουργήσουν οι μαθητές τους δική τους προσωπικότητα και όχι να κληρονομήσουν τη φωνή, το φραζάρισμα, το στήσιμο και τα τεχνικά λάθη του δασκάλου. Θα με πει κανείς κακιά αν πω πως οι καθηγητές, όχι όλι αλλά αρκετοι, δε δίνουν αρκετές πληροφορίες στους μαθητές τους και τα παιδιά γίνονται κι αυτά τραγουδιστές και δεν έχουν ιδέα ούτε που πέφτει το διάφραγμά τους; Ασε που φοβούνται να πουν έστω και καλημέρα σε αλλη δάσκαλο γιατί αν το μάθει ο δικός τους ότι είναι ανοιχτοί σε μια δεύτερη άποψη, θα τους θεωρήσει ανάξιους να είναι στην τάξη του... Τι λέτε κι εσείς; Δεν πρέπει η δασκάλα αν έχει μητρική συμπεριφορά, τουλάχιστον να θέλει οι μαθητές της, τα παιδιά της δηλαδή να γίνουν καλύτερα απ' αυτήν; Ζητάω πολλά; Στο κάτω κάτω κι εγώ κλασσική τραγουδίστρια είμαι και την έχω ζήσει τη διδασκαλία στην Ελλάδα μας από κοντά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Αν μου επιτρέπετε, θα προσθέσω πως για μένα ως τραγουδίστρια και ως δασκάλα, το κουμπί στη σχέση δασκάλου/μαθητή είναι η αποστασιοποίηση του δασκάλου που θα έλεγε και ο Μπρεχτ, καλή του ώρα εκεί που βρίσκεται. Δεν εννοώ ο δάσκαλος να αδιαφορεί για την πρόοδο του μαθητή του. Απλά να μην τον πνήγει με την αγάπη του. Να του αφήνει λίγο χώρο για να δει κι αυτός ο καιμένος το φως του ήλιου μόνος του. Καμιά φορά βγάζουμε τα αποθημένα μας, αν δεν έχουμε δικά μας παιδιά, βλέπουμε τους μαθητές μας ως παιδιά μας και επιμένουμε να ακολουθήσουνε τα δικά μας βήματα. Ακόμα φτάνουμε στο να χαράζουμε το δρόμο που θα θέλαμε για τους μαθητές μας με βάση τη φωνή τους χωρίς να τους ρωτήσουμε. Το έχω κάνει αλλά ευτυχώς η μαθήτριά μου ήταν καθηγήτρια σε άλλο χώρο και δε μάσαγε και τα άκουσα με το γάντι και έμαθα. Ας είναι καλά η κοπέλα. Αφού δεν της άρεσε αυτό που σχεδίαζα γι' αυτήν, τι να κάνουμε; Όμως αν ο μαθητής είναι 18 ετών και πρωτάρης και σε βλέπει σα Θεό, τολμάει να σε βάλει στη θέση σου; Δεν τολμάει. Αντε, πολλά είπα. Ας παω τώρα και τα λέμε αύριο όταν θα ξυπνήσετε όλοι και όλες στην Ελλάδα μας και θα γράψετε τα ωραία σας. Καλόν ύπνο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Καληνύχτα, My – καληνύχτα Αμέρικα! Σ' ευχαριστούμε για τις σκέψεις σου και σε καλωσορίζουμε στη συντροφιά μας. Μακάρι όλοι οι δάσκαλοι να είχαν τους δικούς σου προβληματισμούς έστω.

    Καλημέρα στους υπόλοιπους! Απολαύστε τη μουσική που τρέχει από χτες στο μπλογκ και θα επανέλθω το βράδυ με σχετικό ποστάκι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή