Τρίτη 18 Μαρτίου 2008

Περί τραγουδιού ο λόγος



Το τραγούδι δεν είναι σύνθημα ή πράξη εκτονώσεως. Ούτε μαστίχα για το στόμα αθλητικών εφήβων ή συντροφιά νυχτερινή για οδηγούς ταξί και φορτηγών. Είναι μια σχέση υπεύθυνη, μια πράξη ερωτική ανάμεσά μας που μας αποκαλύπτει. Τελετουργία που απαιτεί, τόσο από σάς όσο κι από μένα, μια προετοιμασία θρησκευτική, επίμονη άσκηση γνώσης και αθωότητας, αποκαλύψεως και ανιχνεύσεως, μνήμης και προφητείας.

Το τραγούδι είναι μια μαγική στιγμή κι εγώ ένας πανηγυριώτης μάγος εκπρόσωπός σας —αφού γεννήθηκα τον ίδιο καιρό με σας και μες στον ίδιο χώρο—, που θα φωτίσω τις κρυφές και αθέατες γωνιές σας, θα σας εκπλήξω, θα σας γεμίσω ερωτήματα και μελωδίες που ίσως γεννούν δικές σας και θα μεταφερθούν στο σπίτι σας, έτσι που να κοπεί ο ύπνος σας και να χαθεί για πάντα —αν είναι δυνατόν— ο εφησυχασμός σας. Κι ας μη μπορείτε να με τραγουδήσετε. Μήπως τάχα μπορείτε να εξαφανίσετε ένα πουλί ή να το φανερώσετε μέσα απ' το φόρεμα ή το μαντήλι σας; Κι όμως δεν θα το ξεχάσετε ούτε θα το ξεχάσετε σ' όλη σας τη ζωή. Και θα το λέτε στα παιδιά σας έτσι όπως το πρωτοείδατε κάποια φορά από ένα μάγο σ' ένα πανηγύρι – καθώς και το τραγούδι μου.

Θα το θυμάστε και θα το έχετε εντός σας, χωρίς την δυνατότητα να το γλεντήσετε με αυτάρεσκη και δυνατή φωνή. Μόνο να το ψελλίζετε θα είναι δυνατόν, σαν προσευχή ή σαν το «Υπερμάχω».

Δεν είναι το τραγούδι μου απλοϊκό και ευχάριστο σαν το τενεκεδένιο σήμα μιας πολιτικής παράταξης ή ενός αθλητικού συλλόγου. Δεν κολακεύει τις συνήθειές σας ούτε και διασκεδάζει την αμηχανία σας, την οικογενειακή σας πλήξη ή την ερωτική σας ανεπάρκεια.

Δεν είναι το τραγούδι μου μονόφωνη αρτηρία, ούτε μια πολυφωνική και λαϊκή υστερία. Είναι μια μυστική πηγή, μια στάση πρέπουσα και ηθική απέναντι στα ψεύδη του καιρού μας, ένα παιχνίδι ευφάνταστο μ' απρόβλεπτους κανόνες, μια μελωδία απρόσμενη που γίνεται δική σας, δεμένη αδιάσπαστα με άφθαρτες λέξεις ποιητικές και ξαναγεννημένες. Και μην ξεχάσετε. Σαν φύγετε από δω, δε σας ανήκει παρά μονάχα το αίσθημα, η σκέψη και τα ερωτήματα, που ολόκληρο το βράδυ σας μετέδωσα μεσ' απ' τη μουσική μου. Σε μένα απομένει το τραγούδι, η μαγική στιγμή μου, που είναι μια εξαίσια απάντηση αρκεί να με ρωτήσετε. Κι ύστερα σας παρακαλώ σωπάστε! Γιατί θα τραγουδήσω!

Πιστεύω πως η τέχνη του τραγουδιού αποτελεί κοινωνικό λειτούργημα, γιατί το τραγούδι μας ενώνει μέσα σ' ένα μύθο κοινό. Κι όπως στο χορό ενώνουμε τα χέρια μεταξύ μας για ν' ακολουθήσουμε ίδιες ρυθμικές κινήσεις, έτσι και στο τραγούδι ενώνουμε τις ψυχές μας για ν' ακολουθήσουμε μαζί, τις ίδιες εσωτερικές δονήσεις. Κι όσο για τον κοινό μύθο, που δεν υπάρχει στις μέρες μας, τον σχηματίζουμε καινούριο κι από την αρχή κάθε φορά. Κάθε φορά που νιώθουμε βαθιά την ανάγκη να τραγουδήσουμε.

Από το βιβλίο «Ο καθρέφτης και το μαχαίρι», με «τριάντα έξι κείμενα του Μάνου Χατζιδάκι που δημοσιεύθηκαν κατά καιρούς σε περιοδικά και εφημερίδες ή εκφωνήθηκαν σε ζωντανές ομιλίες προς το κοινό», όπως αναφέρεται στο εισαγωγικό σημείωμα. Εκδόσεις «Ίκαρος».

17 σχόλια:

  1. Μοναδικό το κείμενο... θα συμφωνήσω και θα ευχηθώ να μπορώ κι εγώ να προκαλώ εσωτερικές δονήσεις στις ψυχές των ανθρώπων που με ακούνε να τραγουδώ... Είναι νομίζω το μεγαλύτερο επίτευγμα.

    Ευχαριστούμε και για τις επισκέψεις σου στον δικό μας χώρο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σου το εύχομαι ολόθερμα, Έφη! Άντε και να σας ακούσουμε κάποτε...

    Την καλησπέρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ο λόγος του Μάνου Χατζιδάκι πάντα ποιητικός, μεστός, ακριβής! Ένα ευχάριστο «διάλειμμα» στο … «κλασσικό» blog που επισκέπτομαι συχνά, περιμένοντας να δω τι καινούργιο θα διαβάσω σχετικά με την λόγια μουσική.

    Τα σέβη μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Καλωσόρισες, Μάκη, κι ευχαριστώ για τα καλά λόγια. Το «κλασικό» του πράγματος είναι μόνο μια αφορμή, είναι ίσως μία αφετηρία για μένα επανεκτίμησης πολλών παραμελημένων πραγμάτων και μια ευκαιρία να τα μοιραστώ με όσους μπορούν —έστω για λίγο— ν' ανοίξουν το μυαλό τους στο ουσιώδες.

    Την καλημέρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Εξαιρετικο ποστ Nicon ......

    ήθελα να δω το ντοκιμαντερ του Βερνικου (Ο καθρεφτης και το μαχαιρι) αλλα δυστυχώς ήταν σε ώρες που δούλευα και δεν τα κατάφερα.......

    απ'οτι ξέρω θα πρέπει να ειχε αποσπασματα απο το βιβλιο ....

    είναι υπέροχο που κανεις ποτέ δεν ξεχνα τον Μανο ... είμαι σίγουρη πως όσα χρόνια και να περάσουν πάντα θα μιλάμε για εκεινον σαν να είναι εδώ ... σαν να ακουει αυτα που λεμε για κεινον και ξερουμε οτι χαμογελαει....

    μου άρεσε πολυ το κομματι που έβαλες απο τα transformations του κωνσταντινου βητα.... ήταν πραγματικα μια υπέροχη δουλεια....


    χαρηκα που σε βρηκα

    φιλι

    _Κυβέλη_

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Δε θα το πιστέψεις, αλλά αν δεν έβαζα κάτι από το Transformations του kbhta θα 'θελα σίγουρα να βάλω Κυπουργό, και μάλιστα κάτι απ' το Black Out!!!

    Φαίνεται πως πολλές φορές η ανθρώπινη επικοινωνία υπερβαίνει τα καλώδια με τρόπο που πάντα θα μας εκπλήσσει...

    Ευχαριστώ για το φιλί, Κυβέλη! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. ΚΑΛΑ ΤΙ ΜΟΥ ΛΕΣ ΤΩΡΑ ???????????


    αν είναι δυνατον τετοια σύμπτωση !

    είναι η ταινια Μου ....

    θα το κατάλαβες ήδη αυτο .....

    φανταζομαι το σπίτι μου θα ηταν μια ευχαριστη εκπληξη για σενα ...!!!!!!

    να υποθεσω οτι λατρευεις κι εσυ την συγκεκριμενη ταινια οπως και τον συνθετη ?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. :) ...

    Την ταινία, θυμάμαι, την είχα πρωτοδεί σ' έναν συνοικιακό κινηματογράφο· νωρίς το απόγευμα, καθημερινή, εντελώς μόνος στην αίθουσα! Με άγγιξε πολύ. Θα μπορούσαν ίσως να έλειπαν κάποια μυστήρια «σκοτεινά σημεία»... Με τη μουσική όμως έλιωσα! Αγόρασα το δίσκο το επόμενο πρωί και τον κόλλησα στο repeat για καμιά βδομάδα...!

    Τον Κυπουργό τον ήξερα βέβαια· δεν τον ανακάλυψα τότε. Κι έχω λατρέψει πολλές από τις δουλειές του, όπως το εκπληκτικά αθώα συλλογή «Τα Μυστικά του Κήπου», αλλά και ένα θέμα που δεν μπορώ να βρω πουθενά και ακούστηκε στην Τελετή Έναρξης του 2004 (ενότητα: Book of Life), αμέσως μετά τη Μαρία Κάλλας... Πάρε χαρτομάντιλα γιατί θα σου το θυμίσω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. τώρα βλέπω καλέ μου το βίντεο ...

    δεν το ήξερα οτι αυτο το κομματι ηταν του Κυπουργου !

    τον Κυπουργο τον εμαθα απο το Τρίτο... απο τη Λιλιπουπολη και απο κάποια ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΑ τραγουδια με τη Σαβίνα Γιαννατου (όπως το Απο τα κουμπακια αναμεσα) και μετα τον ξαναβρηκα στο ΡΟΜ, στο BLACK OUT, στο Με Λιγο Φως Στους Ωμους- Γκανας, Την Νυχτα που ο Φερναντο Πεσσοα συναντησε τον Κ.Π.Καβαφη και αλλα πολλα ακομα!!!


    σε ζηλευω που είχες την τυχη να τη δεις την ταινια σε κινηματογραφο .... παιζοταν σε 11 αθηναικες αιθουσες απ οτι ξερω, δεν θα δυσκολευτηκες για να τη βρεις αλλα μου κανει εντυπωση που λες οτι δεν ειχε κοσμο, αλλα αν ήταν καμια περιεργη ωρα δεν απορω !

    εγω ημουν 10 χρονων τοτε........

    την ταινια την ανακαλυψα αργοτερα και εγινε αυτοματως η αγαπημενη μου ... με αγγιξε οσο καμια....

    δεν εχω δει καμια ταινια τοοσες φορες! ουτε καν την Αιωνιοτητα!

    Δεν πιστευω πως υπηρχε κατι στην ταινια που δεν ηταν απαραιτητο και χρησιμο .... κι αυτα τα "σκοτεινα σημεια" ηθελαν να αποδώσουν το πως παγηδευονται οι ανθρωποι μεσα στον ιδιο τους τον εαυτο...πως μια θρησκεια, ένα πιστευω μπορει να καταπιεσει τη σεξουαλικοτητα μας...
    πώς ο φοβος του Έρωτα μας οδηγει σε μια πιστη για να νιωσουμε ασφαλεια...

    Πιστευω πως στην ταινια υπηρχαν καποιοι συμβολισμοι που ηταν δυσκολοι στο ευρυ κοινο να τους κατανοησει ....


    σου εστειλα προσκληση στο gmail μας για να τα πουμε την πηρες???


    φιλια

    _Κυβέλη_

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Καμία αντίρρηση ως προς τη συμβολική οπτική των σκοτεινών σημείων που λες - απλά, κατά την ταπεινή μου άποψη, τα σημεία αυτά έδειχναν να είναι κάπως αδύναμα συνδεδεμένα με το υπόλοιπο σενάριο... Ίσως να κάνω και λάθος... Πάει καιρός από τότε που είδα τελευταία φορά την ταινία. Ήμουν μικρός κι εγώ τότε. Κάπου λίγο παραπάνω από 10 χρονών... ;-)

    Δεν πήρα την πρόσκληση, γιατί γενικά προτιμώ να έχω κλειστούς τους instant messengers - έχει αποδειχτεί στην πράξη ότι ροκανίζουν πολύ το χρόνο μου και δε θέλω να καθηλώνομαι ώρες πάνω στον υπολογιστή. Σε mails απαντάω ευχαρίστως (βλ. προφίλ) - δίνουν μεγαλύτερη ευελιξία διαχείρισης του χρόνου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Yπέροχος ο Μάνος.. Πάρα πολύ αγαπημένος..Τι να προσθέσει κάποιος..ΜΠΡΑΒΟ για το ποστ σου..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Kαλημέρα!

    Πολύ ωραίο και εύστοχο κείμενο - κι ωραίες μουσικές...

    :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Να 'σαι καλά, athanasia. Καιρό είχαμε να σ' ακούσουμε... [Τώρα θα μου πεις ότι κι εγώ εξαφανίστηκα – και θα 'χεις και δίκιο...!]

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Καλημέρα σε όλους και χρόνια πολλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Απευθείας απο τον Σείριο στην ψυχή μας.Μεστός και προκλητικός, όπως ακριβώς μας έμαθε!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Καλώς τονε κι ας άργησε! Όπως τα λες είναι, παλιόφιλε! Την καλησπέρα μου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή