Παρασκευή 4 Απριλίου 2008

Χορωδία – η κοινωνία των τραγουδιστών



Χορωδίες, φωνητικά σύνολα, «ορχήστρες φωνών»... Γέμισε ο τόπος με δαύτα! Κάθε ωδείο, κάθε σχολείο, κάθε γειτονιά, κάθε εκκλησία έχει κι από ένα! Ναι, για την Ελλάδα μιλάω. Βέβαια, το έργο σε καθένα απ' αυτά δεν έχει καμία σχέση με εκείνο που εσείς, οι κοσμογυρισμένοι, έχετε στο μυαλό σας και συνήθως χαρακτηρίζεται με την καταχρηστική έννοια του όρου «ερασιτεχνικό». Στη συνείδηση όμως των περισσότερων Νεοελλήνων, η λέξη χορωδία είναι συνήθως συνυφασμένη με κάποια από τις παρακάτω εικόνες:
  • ομάδα ψαλτών (ανδρών) που ψέλνουν στις εκκλησίες
  • ομάδα τραγουδιστών κάθε ηλικίας (συνήθως του ιδίου φύλου), που κάνουν το κέφι τους τραγουδώντας αγαπημένο παραδοσιακό ή «έντεχνο λαϊκό» ρεπερτόριο (π.χ. καντάδες), απαραιτήτως με ομοιόμορφη αμφίεση ή στολές
  • ομάδα παιδιών, αμφιβόλων μουσικών δεξιοτήτων, πάντα με ομοιόμορφη αμφίεση, που καθοδηγούνται από έναν δάσκαλο με γνώσεις μουσικής εν είδει ατραξιόν!
  • οποιοδήποτε έντεχνο μουσικό σύνολο, ανεξαρτήτως εάν περιλαμβάνει φωνές ή όχι!!!
Σπανίως δε, ταυτίζεται (όχι άδικα) με το χορό του αρχαίου δράματος. Μόνο το μυαλό των ειδημόνων θα πάει απευθείας στη συμφωνική χορωδιακή μουσική ή την όπερα. Και δικαιολογημένα. Στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας μας δε λειτούργησε ποτέ συστηματικά η πολυφωνική μουσική που άνθισε κατά κόρον στη Δυτική Ευρώπη, ούτε περιελήφθη ποτέ στη γενική εκπαίδευση. Ό,τι αντιπροσωπεύει η λέξη «χορωδία» στο μυαλό του μέσου συμπολίτη μας προέρχεται από τον πλασματικό κόσμο της τηλεόρασης κυρίως: ψάλτες στη λειτουργία της Κυριακής, παιδάκια να τραγουδούν για την ειρήνη, γυναίκες εξωραϊστικών συλλόγων σε δημοφιλή παραδοσιακά άσματα...

Το παράδοξο του πράγματος, ωστόσο, είναι το εξής: οι άμεσα εμπλεκόμενοι στο χώρο της κλασικής μουσικής (μαθητές ωδείων, μουσικών σχολείων, καθηγητές, επαγγελματίες μουσικοί...) έχουν διαγράψει από το μυαλό τους όλα τα παραπάνω σκηνικά! Για εκείνους, η χορωδία είναι —αποκλειστικά και μόνο— μια άσκηση πολυφωνίας, μία επίδειξη συντονισμού και ομοιογένειας, μία ευκαιρία επαφής με το έργο μεγάλων δημιουργών και μια συγκυρία ανάδειξης σολιστικών φωνών! Πέρα από τις χορωδίες των ωδείων, των σχολείων και των μεγάλων κρατικών φορέων, τίποτε άλλο δεν ονομάζεται «χορωδιακό τραγούδι»!

Όσο, μάλιστα, εμβαθύνουμε σε αμιγώς επαγγελματικούς χώρους, οι απαιτήσεις μεγαλώνουν και ο ανταγωνισμός κυριαρχεί. Κύρια προϋπόθεση για να ανήκει κάποιος εκεί είναι η σολιστική του ικανότητα (η τεχνική και η ερμηνευτική του επάρκεια) στο κλασικό τραγούδι και τη μουσική ανάγνωση. Χρόνια τώρα αυτό ζητείται! Οι ακροάσεις δεν είναι τίποτε περισσότερο από μίνι εξετάσεις κλασικού τραγουδιού!!! [«Οι υποψήφιοι θα πρέπει να προετοιμάσουν μία άρια αντίκα, μία άρια από όπερα ή ορατόριο και ένα μη στροφικό lied...» – Χμ... κάτι μου θυμίζει...] Αφήστε που και οι εξετάσεις της μονωδίας (πάντα σιχαινόμουν αυτή την άκρως εγωιστική λέξη!) αφήνουν συνήθως απέξω θέματα ζωτικής σημασίας για έναν χορωδό αλλά και για έναν τραγουδιστή γενικότερα. Σπανίως δίνεται βάρος στην τονική σταθερότητα, στον έλεγχο των δυναμικών, στην ακρίβεια της απόδοσης των σημείων έκφρασης της παρτιτούρας, στην ευελιξία της εκφοράς των διαφόρων γλωσσών. Και σχεδόν ποτέ δεν εξετάζεται η ικανότητα του τραγουδιστή να συμπορευτεί με άλλους μουσικούς· ο πιανίστας, μάλιστα, που τον συνοδεύει αντιμετωπίζεται συχνά σα να μην υπάρχει, σα να είναι απλά το σκονάκι του τραγουδιστή που του υπενθυμίζει τον τόνο...!

Ποτέ μου δεν κατάλαβα πώς μπορείς να επιλέξεις έναν συνεργάτη χωρίς θα θέσεις υπό κρίση —έστω για ένα μικρό χρονικό διάστημα— την ικανότητα συνεργασίας και προσαρμογής του με τους άλλους. Πέρα από τα στοιχεία του χαρακτήρα, που λίγο ή πολύ αποκαλύπτονται με τον καιρό, υπάρχουν αντικειμενικά μουσικά χαρακτηριστικά που μπορούν να τεθούν υπό τεχνητή δοκιμή στις ακροάσεις ενός φωνητικού συνόλου. Υπάρχουν απλά και εύκολα τεστ για να δει κανείς τις δυνατότητες ελέγχου μιας φωνής και του αυτιού (από κει ξεκινούν όλα άλλωστε!), τις ευκολίες προσαρμογής της σε διαρκώς μεταβαλλόμενα ηχητικά περιβάλλοντα και την ικανότητα να ακολουθήσει κανείς με ακρίβεια οδηγίες ή να λειτουργήσει συλλογικά στο σωστό και το λάθος.

Τι να τον κάνω έναν τραγουδιστή που μπορεί να πει εξαιρετικά μία ρομαντική άρια (κατά πάσα πιθανότητα θα έχει την μάθει με το δίσκο...) όταν δεν μπορεί να συντονιστεί με ακρίβεια και ευελιξία σε μία φράση τεσσάρων μέτρων με «πονηρές» αξίες και σημεία άρθρωσης;;; Τι να τον κάνω όταν κάθε φορά που νιώθει σίγουρος γι' αυτό που τραγουδάει προσπαθεί να επιβάλει την παντοδυναμία της φωνής του στους δίπλα και να τους παρασύρει στον ηχητικό υποσκελισμό της παραπέρα φωνής;;; Τι να τον κάνω όταν φιλοδοξεί να ξεχωρίσει από τη «μάζα» της χορωδίας;;; Τι να τον κάνω όταν ενοχλείται από την καλοπροαίρετη υπόδειξη ενός συναδέλφου;;;

Για μένα η χορωδία αντιπροσωπεύει ένα πρωταρχικό μουσικό (και όχι μόνο) κοινωνικό κύτταρο. Θα μπορούσε κανείς να πει το ίδιο και για την ορχήστρα· εκεί, όμως, η μεγαλύτερη εξειδίκευση τής προσδίδει χαρακτηριστικά μιας πιο εξελιγμένης κοινωνικής ομάδας. Στις χορωδίες όλοι έχουμε παρεμφερείς ρόλους και δοκιμαζόμαστε στις ίδιες κοινωνικές συμπεριφορές. Κι ο μαέστρος της χορωδίας δεν είναι δικτάτορας αλλά δάσκαλος· ο δάσκαλος που θα μας καθοδηγήσει στη συνεργασία και στο μουσικό αλληλοσεβασμό των προτερημάτων και των ιδιαιτεροτήτων του καθενός από μας.

Κάθε τραγουδιστής μέσα σε μία (καλοστημένη φυσικά) χορωδία δεν έχει τίποτε να χάσει· μόνο να κερδίσει· και στον έλεγχο της τεχνικής του, και στους εκφραστικούς του ορίζοντες και στον αυτοπεριορισμό των λαθών του... παντού! Κυρίως, όμως, βρίσκει τη μοναδική ευκαιρία να ωριμάσει κοινωνικά, τόσο που να μπορεί αργότερα και μόνος να κοινωνήσει τη μουσική του προς το κοινό με μεγαλύτερη ευθύτητα και αλήθεια.


Χτισμένο πάνω σε τέτοιου είδους αξίες, το φωνητικό σύνολο Brigham Young University Singers (που εικονίζεται στη φωτό σε νεότερη ηχογράφηση) ερμηνεύει το έργο
When David Heard* του trendy 38άρη Eric Whitacre, συνθέτη —μεταξύ άλλων— και της πρώτης trance-opera!!! Δείτε, επίσης, βίντεο με τον ίδιο το συνθέτη να διευθύνει την ηχογράφηση της μίνι σατυρικής του τριλογίας The Animal Crackers.


* When David heard that Absolom was slain he went up into his chamber over the gate and wept, and thus he said: O my son Absalom, my son, my son Absalom! Would God I had died for thee, O Absolom, my son, my son! [Samuel II, 18:33]

* Και εταράχθη ο βασιλεύς (Δαβίδ) και ανέβη εις το υπερώον της πύλης, και έκλαυσε· και ενώ επορεύετο, έλεγεν ούτως· Υιέ μου Αβεσσαλώμ, υιέ μου, υιέ μου Αβεσσαλώμ· είθε να απέθνησκον εγώ αντί σου, Αβεσσαλώμ, υιέ μου, υιέ μου.
[Σαμουήλ Β΄, 18:33]

18 σχόλια:

  1. Καλημέρα!

    Άργησες, αλλά το έκανες!

    Καθώς είμαι απλός ακροατής, λέω απλώς ότι χαίρομαι τις ωραίες χορωδίες. Μου αρέσει μουσικά η πολυφωνία, μου αρέσει και οπτικά κι ακουστικά η ομάδα των ανθρώπων που τραγουδάει ωραία και συντονισμένα (τόσο μεταξύ τους όσο και με την ορχήστρα), ιδίως όταν βλέπω να χαίρονται αυτό που κάνουν.

    Το κομμάτι υπέροχο. :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Να 'ξερες πόσο σπάνιο είναι πια στις ελληνικές επαγγελματικές χορωδίες να χαίρονται αυτό που κάνουν...!

    Ναι, άργησα. Χάρηκα πάντως που σου άρεσε και το κομμάτι – υπέθεσα πως θα ακούγεται λίγο «ειδικό» σε μη μυημένα αφτιά...

    Καλή σου μέρα και σ' ευχαριστώ που με παρακολουθείς συστηματικά! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Υπέροχο κείμενο...αρκει αυτό ;
    Όχι;
    Καλά :)
    Μ'εντυπωσιάζεις Nicon. Μ'εντυπωσιάζεις με τον τρόπο που αναπτύσσεις ένα θέμα τόσο για την σφαιρικοτητα με την οποία το προσεγγίζεις,όσο και για την αντικειμενικότητα της ματιάς σου.

    ...κι ακομη... υπέροχη η μουσική από τη χορωδια που ακουγεται...
    με γαληνεψε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αρκεί, γαλήνια elmelissa! Και χαίρομαι που βγαίνω αντικειμενικός... Με παιδεύει πού αυτό. Πάντα!

    Καλημέρα και σε σένα! Φωτεινή!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Νικόλα,
    Πάντα χαίρομαι να σε διαβάζω .Σήμερα μάλιστα εδώ στη Θεσσαλονίκη είχα την κουβέντα σου με έναν συνάδελφό σου.
    Στην ίδια συζήτηση-από τις πολύ σπάνιες που κανω πια με συναδέλφους-συζητήθηκαν και παρόμοια ζητήματα.
    Μερικές επισημάνσεις για να προχωρήσει λίγο η συζήτηση.
    Το ερασιτεχνικό χορωδιακό τραγούδι είναι μια εξαιρετική μορφή κοινωνικοποίησης(έχω στο μυαλό μου το ρήμα socialize)και σε πολλές ευρωπαικές χώρες ο αριθμός των χορωδιών ανέρχεται σε πολλές χιλιάδες.Ειναι επίσης ένας πρόσφορος τρόπος για να εκτιμήσει κάποιος τα έργα της μεγάλης τέχνης και μια μεγάλη δεξαμενή από την οποία προέρχεται σημαντικό μέρος του πεπαιδευμένου κοινού των συναυλιών και παραστάσεων.
    Τα όρια ανάμεσα στο ερασιτεχνικό και το μη ερασιτεχνικό σε αυτές τις χώρες είναι απολύτως διακριτά.
    Ουδείς διανοείται οτι ένας γιατρός το επάγγελμα π.χ. θα βρεθεί να τραγουδά στην σκηνή του θεάτρου όπερας της πόλης του σε αμειβόμενη παράσταση.
    Οι διευθυντές των ερασιτεχνικών χορωδιών είναι άνθρωποι με ικανοποιητικό επίπεδο γνώσης ή και εγκύκλιες σπουδές διεύθυνσης ,κάτι που καθιστά τον μαέστρο αρκετά έμπειρο για να καθοδηγήσει και να διδάξει σ'ένα άπειρο σύνολο.
    Τα μέλη των χορωδιών σε θέατρα ή ραδιοφωνίες είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στην χορωδιακή πραγματικότητα και επαγγελματική καθημερινότητα αφού στις περισσότερες των περιπτώσεων έχουν πραγματοποιήσει σπουδές σε Ακαδημίες και κάποιοι εκ των συμμαθητών τους είχαν το θάρρος(;),τύχη(;), χαρακτήρα και ακολούθησαν το "δύσκολο" δρόμο ενώ εκείνοι επέλεξαν να κάνουν αυτή τη δουλειά(Στη Γερμανία οι ετήσιες αποδοχές ενός μέλους της χορωδίας είναι πολύ καλύτερες από εκείνες του μέσου νέου σολίστα.)
    Στην πορεία του ακόμη και προς την πρόσληψη σε ένα φωνητικό σύνολο , ένας τραγουδιστής έχει περάσει από πολλές κρησάρες που διασφαλίζουν οτι δεν είναι περίπτωση από αυτές που μαθαίνουν π.χ.με το αυτί.
    Μπορεί κανείς να αντιπαραθέσει τα παραπάνω με τις διαπιστώσεις από την καλλιτεχνική πραγματικότητα της χώρας μας και να καταλάβει τις αιτίες πίσω από παρόμοια φαινόμενα.Ολα συνοψίζονται όμως σε ελαχιστες λέξεις που σχετίζονται με την αμάθεια ή την ημιμάθεια.
    Οι μαέστροι των χορωδιών είναι συνήθως καλών προθέσεων άσχετοι με το αντικείμενο , που όμως επιμένουν να κάνουν το μαέστρο.Πρόσφορο έδαφος για αυτούς υπάρχει πάντα , αφού ορισμένοι απασχολούνται σε δημόσιους (κρατικούς ή δημοτικούς) φορείς χωρίς να έχουν καν τα τυπικά προσόντα.
    Τα φωνητικά σύνολα είναι συνήθως ένα συνονθύλευμα από ανομοιογενές υλικό , αφου ανακατεύουν στις περισσότερες περιπτώσεις "τραγουδιστικά" τοποθετημένες φωνές με εκείνες των υπολοίπων που απλά είναι καλοί μουσικοί η που διαβάζουν εύκολα νότες.
    Τα όρια ανάμεσα στο ερασιτεχνικο και το επαγγελματικό είναι εντελώς δυσδιάκριτα , αφού ερασιτεχνικές χορωδίες παίρνουν μεγάλες επαγγελματικές δουλειές ΄χαρη στις δημοσιες σχέσεις του καθοδηγητή τους .Το αποτέλεσμα είναι μια άνευ προηγούμενου διάβρωση του γούστου , με το κοινό εγκλωβισμένο σε μετριότατες αποδόσεις στις οποίες δεν έχει δυστυχώς υγιή παραδείγματα να αντιδιαστείλει ως ερεθίσματα.
    Οταν δεν υπάρχει σοβαρό αισθητικό κριτήριο και σαφής καλλιτεχνική στόχευση , τότε εκείνο το στοιχείο που κυριαρχεί είναι η "κοινωνική" διάσταση των πραγμάτων όπου πηγαίνουμε όλοι στις συναυλίες για να ακούσουμε τους φίλους και συγγενείς μας ή για να μας δουν.Και αφού το κοινό συνήθως παρακινείται από παρόμοια κίνητρα και οι καλλιτέχνες πάνω στη σκηνή συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο , μια και δεν υπάρχει στη χώρα μας πουθενά η κουλτούρα της επαφής και του σεβασμού για την τέχνη αφ'εαυτού αλλά μόνο σε συνάρτηση με κάποιου είδους κοινωνική ή προσωπική προβολή.
    Για να τελειώσω και κάπου επειδή μπορεί να κουράζω , είναι πλεον δεδομένο στη συνείδηση όλων οτι ο καλλιτέχνης κάνει το ψώνιο του ή είναι και ο ίδιος ένα ψώνιο .Μια τέτοια αντίληψη ανοίγει το δρόμο και σε πολλά ψώνια που θέλουν να ανεβούν στη σκηνη η σε άλλα που θέλουν να ξεχωρίσουν όσο βρίσκονται πάνω σε αυτή.
    Ευχαριστώ για τη φιλοξενία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Φίλε Γιώργο, όλα αυτά τα ωραία που μας ανέπτυξες είχα ακριβώς στο μυαλό μου γράφοντας αυτό το post.

    Προσπάθησα, ωστόσο, να μην τα αναφέρω γιατί δεν ήξερα αν θα μπορούσα να το κάνω χωρίς να βγάλω κακία και εμπάθεια. Σ' ευχαριστώ που με το σχόλιό σου με έβγαλες από αυτή τη διαδικασία και που το έκανες πολύ πιο ευγενικά απ' ό,τι θα το έκανα εγώ. Πίστεψέ με!

    Καλό σου βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Νικόλα,
    Αν και δυστυχώς είμαστε στις σημερινές συνθήκες καλλιτεχνικής ένδειας αναγκασμένοι να μένουμε στις διαπιστώσεις , εντούτοις η κριτική όσο σκληρή και αν είναι δεν αποτελεί δείγμα κακίας και εμπάθειας αλλά δείγμα υγείας.Θα ήταν ιδανικό αν μπορούσε να συνοδεύεται από εναλλακτικές προτάσεις ,παρόλο που είναι μάλλον προορισμένες να πέφτουν στο κενό τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον.
    Είναι στενάχωρο το γεγονός οτι το κοινό μασκαρεύοντας την άγνοια του με μια επίφαση ευγένειας και καλών τρόπων δεν αποδοκιμάζει σε συναυλίες και κονσέρτα , πρακτική η οποία ακολουθείται κατά κόρον στις ευρωπαικές μουσικές πρωτεύουσες. Ακόμη και αυτό θα ήταν οπωσδήποτε δείγμα υγείας .Η σημερινή πολιτιστική στασιμότητα δεν οφείλεται μόνο σε ανυπαρξία πολιτιστικής πολιτικής αλλά και σε μια εδραιωμένη νοοτροπία φόβου και ραγιαδισμού όπου κάποιος δεν τολμά να εκφέρει γνώμη από φόβο να μην δυσαρεστήσει , να μην τον κρίνουν και αυτόν με τη σειρά του ή να μη στεναχωρηθεί κάποιος που έχει εξουσία και μπορεί να το κρατήσει "μανιάτικο".
    Είναι τόσο βαθιά ριζωμένη η νοοτροπία της αδράνειας και της μη-πράξης στην κοινωνία μας αλλά και στο χώρο μας ειδικότερα που η περιρρέουσα μιζέρια βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να γιγαντωθεί και να γίνει παντοδύναμη.
    Ας μη φοβόμαστε λοιπόν να πούμε την άποψή μας.Αυτή μπορεί να είναι και η μεγαλύτερη δυνατή προσφορά στις σημερινές συνθήκες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Φίλτατε Γεώργιε, σου έχω δώσει την εντύπωση ότι φοβάμαι να πω τα πράγματα με τ' όνομά τους κι ότι προσπαθώ να κρυφτώ πίσω από μια καθωσπρέπει ευγένεια; Δε νομίζω... Σε παλαιότερα κείμενά μου ήμουν αρκετά δηκτικός νομίζω.

    Μάλιστα, όσοι τυχαίνει να με γνωρίζουν από κοντά ξέρουν ότι σε καθημερινή βάση δεν κωλώνω να βάζω τα πράγματα στη θέση τους και —αν όχι να γιουχαΐζω— τουλάχιστον να μη χειροκροτώ τους ανεπαρκείς κατά την κρίση μου συναδέλφους.

    Στο παρόν ποστ, πάντως, προσπάθησα —εμμέσως πλην σαφώς— να περάσω, αν όχι προτάσεις, κάποιες σκέψεις έστω που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε προτάσεις... και που ίσως ακολουθήσουν σε επόμενο ποστ. Αγάλι-αγάλι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Εξαιρετικό άρθρο niconα. Δείχνεις άνθρωπο που αγαπά τη μουσική αλλά και το μέσο με το οποίο εκφράζεται μουσικά καθώς επίσης και μια βαθειά γνώση της ελληνικής μουσικής πραγματικότητας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ευχαριστώ και εκπλήσσομαι, dsyk! Πρώτον που σας άρεσε τόσο, δεύτερον για το εξαιρετικά μικρό μέγεθος του σχολίου και τρίτον που το μήνυμα εστάλη πριν τα μεσάνυχτα!!! ΠΡΩΤΑΚΟΥΣΤΟ!!! :-)

    Καλή σας νύχτα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. 1. Νομίζω ότι θα εκτιμήσεις ακόμη περισσότερο ότι το σχόλιο αυτό γράφεται πριν την 8η πρωινή. Τα έφερε έτσι η ζωή και μου αποστέρησε τη νυκτερινή ηδονική πνευματική δραστηριότητα.
    2. Φοβάμαι ότι η σχέση μου με τον κόμητα Vlad απεκαλύφθει στο διαδίκτυο.
    3. Δεν αποκλείεται καθόλου, ούτε κάποιος μυστικός νόμος Μη Πληρότητος αποκλείει κάποιος να συμφωνεί και να εκτιμά ένα άρθρο πλήρως χωρίς "ναι μεν, αλλά". Ως εκ τούτου συμφωνεί λακωνικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Να 'στε καλά! Με κάνατε και γέλασα!

    Καλημέρα! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ένα μουσικό σύνολο για να λειτουργήσει σωστά απαιτεί απόλυτο συντονισμό και συνεργασία από όλα τα μέλη του, απαιτεί ομαδική προσπάθεια. Ίσως αυτός να' ναι κι ο λόγος που δυσκολεύεται να αναπτυχθεί η πολυφωνία στη χώρα μας, αφού δεν τα πάμε και πολύ καλά με την ομαδική συνεργασία. Επίσης, νομίζω ότι είναι και ιστορικό το ζήτημα. Όταν έγινε το οριστικό σχίσμα των δύο Εκκλησιών, η ορθόδοξη μουσική διαφοροποιήθηκε άρδειν από την καθολική, αφού η πολυφωνία και τα μουσικά όργανα (εκκλησιαστικό όργανο, κλπ.) συνδέθηκαν με την κοσμικότητα, σε αντίθεση με την ορθόδοξη μουσική που αποσκοπούσε στην πνευματική σύνδεση με το θείο, το υπερβατικό με όσο το δυνατόν πιο λιτά μέσα. Αυτό είναι μια κληρονομιά που δεν μπορούμε να αποποιηθούμε και πολύ εύκολα. Πάντοτε η λιτότητα ήταν σημείο αναφοράς στην πολιτιστική-πολιτισμική έκφραση της Ελλάδας.
    Πάντως, εγώ, την τελειότητα ενός μουσικού συνόλου την έχω συνδέσει με την 9η συμφωνία του Μπετόβεν, τη συμφωνία της χαράς. Νομίζω ότι εκεί έφτασε σε ύψη που δύσκολα μπορούν να ξεπεραστούν.
    Την καλημέρα μου :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Εκτός από το εξαιρετικά ευαίσθητο ακουστικό και πνευματικό σου αισθητήριο (κρίνοντας από το δεύτερο σκέλος της απάντησής σου στο σχόλιο που άφησα στο δικό σου post...), βλέπω ότι είσαι και πολύ καλά ενημερωμένη περί των ιστορικών-εκκλησιαστικών πτυχών της μουσικής! Είναι όντως πολύ σημαντικό αυτό που αναφέρεις και σ' ευχαριστώ που με συμπληρώνεις.

    Όσο για την 9η... μπορώ να πω πως το έργο βγάζει μια χορωδία πολύ εύκολα εκτός των τεχνικών της ορίων και κάτι τέτοιο για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά προϋποθέτει οπωσδήποτε ομαδικό πνεύμα – επομένως δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω μαζί σου και σ' αυτό.

    Καλημέρα κι από μένα και καλώς σε βρίσκω και στα μέρη μου! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Ευχές σου στέλνω για Καλή Ανάσταση!

    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ :))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. πως μπορει κανεις να μπει σε μια ερασιτεχνική χορωδία?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Πώς μπορεί; Μα... από την πόρτα! Και μιλάω σοβαρά. Στη χώρα που ζούμε υπάρχουν πολλές ερασιτεχνικές χορωδίες που το μόνο που θα σου ζητήσουν είναι κέφι και όρεξη!

    Καλό θα ήταν να αποφεύγονται τέτοιες περιπτώσεις, γιατί το μόνο που μπορεί να συμβεί μέσα σ' αυτές είναι ένας αποπροσανατολισμός και ένα χάσιμο χρόνου.

    Μία χορωδία, έστω και ερασιτεχνική, για να νοείται ως σοβαρή οφείλει τουλάχιστον να ζητάει να ακούσει ένα υποψήφιο και να τον υποβάλει σε κάποιες δοκιμασίες. Δεν έχει σημασία σε ποιες. Σημασία έχει να «ταιριάζει» κανείς εκεί μέσα και να μη νιώθει στάσιμος. Χρειάζεται ένα χρονικό διάστημα για να φανεί αυτό. Στη συνέχεια η χορωδία είτε δε σου κάνει είτε δεν της κάνεις είτε φυσικά προκύπτει το επιθυμητό ταίριασμα, οπότε όλα καλά!

    Βοηθάει πολύ επίσης το να έχει κανείς ακούσει τη συγκεκριμένη χορωδία επί το έργον. Δε χρειάζεται να είναι κανείς έμπειρος για να ξεχωρίσει τα προσόντα ή τα ελαττώματα ενός φωνητικού συνόλου. Η διαίσθηση και μόνο είναι αρκετή.

    Καλώς ήρθες στο μπλογκ μου, έστω αν αυτό είναι σε αδράνεια την τελευταία διετία. Καλή ανάγνωση!

    ΑπάντησηΔιαγραφή